«Οι "περίεργες" λέξεις δεν είναι απαραίτητα και λάθος»

Μπορεί ακουστικά να «ξενίζει» κάποιους, όμως, η χρησιμοποίηση αυτών των όρων είναι σωστή. Κι όπως τονίζει και η Άρτεμις Αλεξιάδου «αυτό το έχουμε και στη Γερμανία. Είναι κάτι που συμβαίνει εδώ και δύο χρόνια. Μέχρι και το Πανεπιστήμιο μας έστειλε φυλλάδιο για το πως θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τους όρους, για να γίνεται και μέσα από τη γλώσσα ακριβές για το τι μιλάμε. Απλώς κάποιες λέξεις χρησιμοποιούνται πιο εύκολα ή πιο γρήγορα από άλλες. Τώρα, γιατί σε ορισμένες λέξεις υπάρχει περισσότερη αντίσταση; Δεν το γνωρίζω. Δεν υπάρχει κάποια βαθύτερη εξήγηση. Ίσως είναι λίγο "περίεργο" για κάποιους, Αλλά ξέρετε, αν το πουν δυο - τρεις και μετά αρχίσει να χρησιμοποιείται η εκάστοτε λέξη από τους ομιλητές, δεν θα είναι πια περίεργο. Απλώς ίσως δεν είμαστε συνηθισμένοι στο να χρησιμοποιούμε τις λέξεις αυτές. Αλλά όσο πιο συχνά ακούς/λες κάτι, σίγουρα τόσο πιο εύκολο γίνεται και συνηθίζεται».

Για να φτάσουμε, βέβαια, στο σημείο να εστιάζουμε και στη χρήση των θηλυκών επαγγελμάτων, πρέπει να γίνει μια συλλογική εντατική προσπάθεια, αρχής γενομένης από την εκπαίδευση, με την κυρία Αλεξιάδου να συμφωνεί πως «θα ήταν καλό να υπάρξει μια ευαισθητοποίηση ότι υπάρχουν κι αυτές οι καταλήξεις και χρησιμοποιούνται παραγωγικά, ίσως πιο παραγωγικά σε κάποιες ελληνικές διαλέκτους, και να ξέρουν μαθητές/φοιτητές αρχικά ότι "μπορώ να χρησιμοποιήσω τη λέξη γιατρίνα". Το έχω δει και σε νεότερες γραμματικές και αν αυτό περάσει, και το ξέρουν κι οι ομιλητές ότι είναι ένας τρόπος έκφρασης, γιατί το ακούν στο σπίτι ή σε κάποιους χώρους, θα είναι μετά πιο εύκολο να φτάσουμε σε αυτή τη συζήτηση και πως

Άλλωστε, τα επαγγέλματα, οι τίτλοι, τα αξιώματα και οι ιδιότητες κατέχονται και από γυναίκες και υπάρχουν και στο θηλυκό γένος και είναι λάθος αυτές να αγνοούνται. Γιατί; Διότι αυτό καθιστά τις γυναίκες αόρατες και διαιωνίζει αποκλεισμούς, έστω και σε συμβολικό επίπεδο, οι οποίοι πλέον δεν υφίστανται σε επίπεδο κοινωνικής πραγματικότητας. Συνεπώς, πρέπει κανείς να στοχεύει στην εξοικείωση με τους όρους αυτούς, αν θέλει να είναι εξελιχθεί και να βελτιωθεί τόσο ατομικά, όσο και ως μέλος μιας αναπτυσσόμενης κοινωνίας.

Η δύναμη των social media είναι πλέον μεγάλη και έχει την ικανότητα να επηρεάζει εκατομμύρια χρήστες σε όλο τον κόσμο. Κάπως έτσι, έχει κάνει την εμφάνισή της κι η κατάληξη "@", η λεγόμενη «νέα άφυλη κατάληξη», η οποία χρησιμοποιείται από άτομα που δεν θέλουν να (αυτο)προσδιορίζονται από ανδρικό ή γυναικείο γένος.
«Έχει παρατηρηθεί όντως αυτό κι έχει να κάνει με τη δημιουργία νέου τύπου αντωνυμιών. Δηλαδή, όχι "αυτός", "αυτή", αλλά κάποια ουδέτερη μορφή», εξηγεί η Άρτεμις Αλεξιάδου. «Αυτή τη συζήτηση την παρακολουθώ στη Γερμανία, στην Ελλάδα, αλλά και γενικότερα, όπου μπορώ, είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, γιατί βλέπουμε ζωντανά τους ομιλητές να δημιουργούν δικές τους εκφράσεις κι αυτές, μέσα από τα social media, να γίνονται πιο γνωστές και να χρησιμοποιούνται από όλους τους χρήστες.

Το θέμα είναι αν αυτό είναι ένα φαινόμενο, το οποίο παρατηρούμε τώρα ή αν θα σταματήσει ή αν θα είναι κάτι που θα επηρεάσει τη γλώσσα, από την άποψη ότι θα μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη αντωνυμία σε συγκεκριμένη μορφή, όταν αναφέρεται σε άτομα που δεν θέλουν να χαρακτηρίζονται από το γένος που έχουν. Στα αγγλικά είναι κάπως πιο εύκολο, γιατί μπορείς να χρησιμοποιήσεις το "they", σε άλλες γλώσσες είναι λίγο πιο δύσκολο», καταλήγει.

Αν θα μπορούσε αυτό να είναι ένα βήμα προς την ισότητα ή να προκαλέσει σύγχυση; «Σύγχυση συνήθως δημιουργείται όταν πας να επιβάλλεις κάτι. Τότε θα προκαλέσεις και αντίδραση. Όταν, όμως, βλέπουμε ότι υπάρχουν ίδιοι ομιλητές και ίδια άτομα, τα οποία θέλουν να εκφραστούν με αυτόν τον τρόπο και χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους, τότε δεν νομίζω ότι μπορεί να επέλθει σύγχυση. Συγχύσεις και αντιδράσεις θα υπάρξουν, όταν θα πεις "αυτό είναι κι έτσι θα το κάνουμε", χωρίς να υπάρχει επιχείρημα».

Κάποτε υπήρχε η συζήτηση για την ένταξη ενός μαθήματος στα σχολεία, που να εστιάζει στον επαγγελματικό προσανατολισμό. Αργότερα, η κουβέντα αφορούσε τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Στις μέρες μας, αυτή η συζήτηση μπορεί να αφορά και για την ένταξη ενός μαθήματος που να εστιάζει στον έμφυλο λόγο. Ίσως με αυτόν τον τρόπο να υπήρχε λίγο περισσότερος... σεβασμός στο πρόσωπο των γυναικών, σε σημείο που θα βοηθούσε να μην θρηνήσουμε άλλες γυναίκες θύματα.

«Τα παιδιά στη Γερμανία, από όσο ξέρω τουλάχιστον, ενδιαφέρονται πάρα πολύ γι' αυτά τα θέματα. Δεν είναι κάτι που τους αφήνει αδιάφορους, δεν είναι κάτι που συζητούν οι μεγάλοι και συνεπώς δεν τους απασχολεί. Μού λένε συνάδελφοι ότι

Βέβαια, κάθε φορά που πάει κανείς να συζητήσει τέτοια θέματα, υπάρχει φοβερή αντίδραση από διάφορες πλευρές».

Η πολύχρονη εμπειρία της Άρτεμις Αλεξιάδου της έχει δείξει πως «οι άνθρωποι πολλές φορές άλλα θέλουν να πουν κι άλλα τελικά εκφράζουν». Από πού πηγάζει αυτό; «Μπορεί να παίζει ρόλο κι η εκπαίδευση. Η γλώσσα αλλάζει συνεχώς. Το πως μιλούσαμε εμείς στα 15 μας, δεν έχει να κάνει με το πως μιλούν οι 15χρονοι σήμερα. Υπάρχει αλλαγή μέσα στη γλώσσα, δημιουργούνται νέοι τρόποι έκφρασης, και γενικά, όχι μόνο οι Έλληνες, έχουμε μια ιδέα ότι υπάρχει η σωστή γλώσσα ή ο σωστός τρόπος έκφρασης.

Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Κι επειδή υπάρχει αυτή η ροή κι η αλλαγή στη γλώσσα, θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε αυτό και να μην θεωρούμε ότι επειδή κάποιες εκφράσεις ακούγονται "περίεργες", ότι είναι και λάθος. Ενδεχομένως να είναι νέες και κάτι που δεν ήταν παραγωγικό πριν από 15 χρόνια, να είναι τώρα και γι' αυτό να το χρησιμοποιούμε. Οπότε, δεν θα έλεγα πως θα έπρεπε να έχουμε ως στόχο να κρατάμε τη γλώσσα σε μια μορφή που δεν υπάρχει καμία κίνηση, καμία ροή, καμία αλλαγή. Είναι φυσικό πράγμα η εξέλιξη».