Μουντιάλ 2022
Λάμψη, πλούτος και... σκιές στην κορυφαία γιορτή!
Κατάρ, σε οκτώ μήνες από τώρα. Η λεωφόρος Corniche, που εκτείνεται κατά μήκος της παραλίας στη Ντόχα με τους φοίνικές της, να είναι γεμάτη από χιλιάδες ποδοσφαιρόφιλους διαφορετικών εθνικοτήτων και θρησκειών. Να χαμογελούν, να χορεύουν και να διασκεδάζουν. Και αυτός ο ήχος που θα ακούς; Όχι, δεν θα είναι μπουκάλια που θρυμματίζονται, αλλά τα στερεότυπα που θα σπάνε. Ενάντια στις προσδοκίες, το πρώτο αραβικό Παγκόσμιο Κύπελλο – το πρώτο μουσουλμανικό Παγκόσμιο Κύπελλο – που δεν 'χτίζει' μόνο γέφυρες μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αλλά που θα αλλάξει τις αντιλήψεις για την ίδια τη χώρα. Είναι όμως όλα τόσα ρόδινα; Τι κρύβεται πίσω από τα φώτα και τη λάμψη.
Η αντίστροφη μέτρηση για το κορυφαίο τουρνουά του πλανήτη άρχισε και για πρώτη φορά θα έχουμε Μουντιάλ με φόντο τα… Χριστούγεννα. Χαμόγελα για τα απίθανα γήπεδα, προσμονή για το ραντεβού των κορυφαίων, αλλά και θλίψη για τους εργάτες που έχασαν τη ζωή τους κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Τι συμβαίνει με την ελευθερία του λόγου; Τα ανθρώπινα δικαιώματα; Ποιες χώρες αντιδρούν;
Ένα Μουντιάλ διαφορετικό απ’ όλα τα προηγούμενα! Εκεί θα δώσει ραντεβού η τεχνολογία, η λάμψη των εκατομμυρίων, αλλά και οι Top παίκτες, όπως ο Λιονέλ Μέσι. Κι όμως υπάρχουν οιωνοί που δίνουν τίτλο στην Αργεντινή! Το Gazzetta παίζει τη δική του μπάλα και βάζει στο γήπεδο όλα όσα μας απασχολούν για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022.
Φώτα, λάμψη, αλλά και… φωνές χιλιάδων!
Ο Πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, επαίνεσε δημόσια το Κατάρ για «τα ουσιαστικά βήματα που έχει κάνει» από τότε που εξασφάλισε το δικαίωμα να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, «ιδιαίτερα σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ευημερία και την καλή κατάσταση των εργαζομένων». Ακολούθησε μια υπόσχεση του Χασάν Αλ Ταουάντι, του Γενικού Γραμματέα της ανώτατης επιτροπής του Κατάρ 2022, ότι το τουρνουά θα «έθετε νέα σημεία αναφοράς για την κοινωνική, ανθρώπινη, οικονομική και περιβαλλοντική ανάπτυξη και πως θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας ως ένα καινοτόμο και σωστό τουρνουά αλλά ένα τουρνουά που θα αλλάξει τα πράγματα».
Είναι όμως έτσι; Το Παγκόσμιο Κύπελλο θα αλλάξει πραγματικά το Κατάρ; Ή απλώς θα αλλάξει τις αντιλήψεις για τη χώρα; Ως συνήθως πρέπει να είμαστε σκεπτικιστές πάνω σε αυτό.
Το Κατάρ, φυσικά, επιμένει ότι έχει κάνει θεμελιώδεις αλλαγές. Και αλλαγές ιδίως ως προς το σύστημα Kafala το 2020. Ένα σύστημα το οποίο εμπόδιζε τους μετανάστες να αλλάζουν δουλειά ή να εγκαταλείπουν τη χώρα χωρίς την άδεια του εργοδότη τους. «Η κατάργηση του συστήματος Kafala, η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και η εφαρμογή ενός εθνικού κατώτατου μισθού θα είχαν συμβεί εγκαίρως και τη στιγμή που έπρεπε», επισήμανε πηγή που αναφέρεται πως γνωρίζει πρόσωπα και καταστάσεις. «Από την άλλη το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν καταλυτικό σε όλα αυτά; Χωρίς αμφιβολία. Ασφαλώς και ήταν», σχολίασε στη συνέχεια.
Υπάρχουν όμως επιφυλάξεις και αστερίσκοι πάνω σε όλα αυτά. Τον Νοέμβριο του 2021, η Διεθνής Αμνηστία διευκρίνισε ότι οι νέοι Νόμοι δεν εφαρμόζονται ακόμη από όλους τους εργοδότες, αφήνοντας τους μετανάστες εργαζόμενους να αντιμετωπίζουν ένα καθεστώς «ευρείας εκμετάλλευσης». Ειδικότερα ο Νίκολας ΜακΓκίχαν, που εκπροσωπεί την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων FairSquare προειδοποιεί ότι υπάρχει «πραγματική ανησυχία ότι μόλις φύγουν τα φώτα της δημοσιότητας μετά το 2022, αυτές οι μεταρρυθμίσεις / αλλαγές θα ανατραπούν».
Ο ΜακΓκίχαν επισημαίνει επίσης την έλλειψη (τη φανερή απουσία) της έρευνας για τους θανάτους τουλάχιστον 6.500 μεταναστών εργαζομένων από τη νοτιοανατολική Ασία στο Κατάρ από το 2010 ως έναν ακόμα λόγο για να είναι όλοι σκεπτικοί σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι η χώρα έχει αλλάξει ριζικά. «Οι οικογένειες δεν έχουν ακόμη απαντήσεις για το πώς πέθαναν αυτοί οι εργαζόμενοι, γιατί κανείς δεν αφιέρωσε χρόνο για να κάνει τις έρευνες», υπογραμμίζει. «Έχουν επίσης αποκλείσει την πρόσβασή τους στην αποζημίωση που έπρεπε να πάρουν. Νομίζω ότι αυτό είναι ασυγχώρητο και δεν δικαιολογείται από τίποτα και για κανέναν λόγο. Και ελπίζω οι παίκτες που συμμετέχουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο να συμφωνήσουν πάνω σε αυτό».
Ελευθερία του λόγου, ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, Γυναίκες…
Το Κατάρ είναι σίγουρα μία χώρα πιο ανοιχτόμυαλη από τις περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής, με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα να σημειώνουν ότι «ο τηλεοπτικός σταθμός Al Jazeera του Κατάρ έχει μεταμορφώσει το τοπίο των Μέσων Ενημέρωσης στον υπόλοιπο αραβικό κόσμο». Όμως, το Κατάρ κατατάσσεται στην 128η θέση σε σύνολο 179 χωρών στον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου. Το 2010 όταν κέρδισε το δικαίωμα να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν στην 121η.
Μια παρόμοια δύσκολη κατάσταση υπάρχει και σε ότι έχει να κάνει με τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη στο Κατάρ, αλλά οι Αρχές επιμένουν ότι οι ομοφυλόφιλοι οπαδοί θα είναι ευπρόσδεκτοι στο Παγκόσμιο Κύπελλο, με την προϋπόθεση ότι θα φέρονται συντηρητικά. Αυτή η υπόσχεση φαίνεται να είναι αληθινή. Όταν ο Πολ Άμαν, ιδρυτής της ομάδας ΛΟΑΤΚΙ με το όνομα Liverpool Kops Out, επισκέφτηκε το Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων το 2019, βρέθηκε μπροστά σε μία ευχάριστη έκπληξη. «Δεν είναι μια χώρα στην οποία θα επέλεγα να ζήσω», είχε πει. «Αλλά δεν θα με πείραζε να την ξαναεπισκεφτώ. Ο σύντροφός μου και εγώ πήγαμε στο Corniche, το μουσείο και το παζάρι το βράδυ και νιώσαμε απόλυτα ασφαλείς», συμπλήρωσε.
Και πάλι, όμως, υπάρχουν σημαντικές επιφυλάξεις. Όπως επισημαίνει ο ΜακΓκίχαν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που ζουν στο Κατάρ αντιμετωπίζουν μια πολύ διαφορετική εμπειρία. «Οι Νόμοι παραμένουν βαθιά μεροληπτικοί. Και εάν είσαι ομοφυλόφιλος, αποκλείεσαι από την κοινωνία. Αυτό απαιτεί μεγάλη προσπάθεια από τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στο Κατάρ. Τους καταστρέφει τη ζωή όλο αυτό. Το ποδόσφαιρο δεν πρόκειται να το αλλάξει αυτό. Αυτή η αλλαγή θα προέλθει μέσα από την κοινωνία του Κατάρ», υποστηρίζει.
Έχουν γίνει εν τέλει πραγματικές αλλαγές από τότε που η χώρα κέρδισε το δικαίωμα να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο; Σίγουρα. Σε σχέση με τις υποδομές της έχει γίνει σαν μία άλλη χώρα. Επίσης όταν ο Ακαδημαϊκός Τζόελ Ρόκγουντ επισκέφτηκε το Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων το 2019, παρατήρησε ότι υπήρχαν πολύ περισσότερες γυναίκες φίλαθλοι σε σύγκριση το 2011, που είχε κάνει σχετική έρευνα με το Κύπελλο Ασίας.
Τότε (το 2011) είχε δει μόλις 6 γυναίκες σε 14 αγώνες. «Δεν ήταν απλώς ότι υπήρχαν πολύ περισσότερες γυναίκες το 2019», σχολίασε. «Ήταν που πέρασαν σαν απαρατήρητες. Έγιναν δεκτές. Νομίζω ότι αυτό είναι μια πραγματικά μεγάλη αλλαγή», σημειώνει ακόμα.
Τι κληρονομιά θα αφήσει το Μουντιάλ στο Κατάρ;
Πριν από μερικά χρόνια, όταν ο Ρόκγουντ πήρε συνεντεύξεις από φιλάθλους που ταξιδεύουν σε Παγκόσμια Κύπελλα σε σχέση με το τουρνουά του 2022, διαπίστωσε πως «η συντριπτική πλειοψηφία έκανε ελάχιστη αναφορά στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ, που συζητούνται συνεχώς από πηγές Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και στα ΜΜΕ γενικά αλλά και από μη Κυβερνητικές Οργανώσεις». Όπως του είπε ένας φίλαθλος: «Δεν σκέφτεσαι πραγματικά τους εργάτες. Ξέρω ότι ακούγεται άσχημο, αλλά μόλις είσαι εκεί, είναι απλά ώρα για πάρτι».
Ο ΜακΓκίχαν όταν ρωτήθηκε για το τι μπορεί να αφήσει ως... κληρονομιά ένα τέτοιο τουρνουά εκείνος δεν κρύφτηκε και μίλησε... ωμά: «Η φιλοξενία του Παγκοσμίου Κυπέλλου ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό τη φήμη του Κατάρ και γενικά τη χώρα. Το Κατάρ είναι πλέον αναγνωρίσιμο παγκοσμίως. στην παγκόσμια σκηνή. Και ενώ υπάρχουν όντως προβλήματα για κάθε άνθρωπο ή φίλαθλο που νοιάζεται για τους μετανάστες εργάτες και τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, υπάρχουν πιθανώς άλλα 40 ή 50 άτομα που ασχολούνται με τις δημόσιες σχέσεις και με μία εικόνα που παρουσιάζει το Κατάρ ως έναν πολυτελή προορισμό με πέντε ξενοδοχεία αστέρων και για βόλτες με καμήλες».
Υπάρχουν βέβαια και άλλες μαρτυρίες. Όταν ρωτήθηκε αν ανυπομονεί για το Παγκόσμιο Κύπελλο, ο Μοχάμεντ, ένας Ινδός πωλητής, χαμογέλασε και ενώ έριχνε την πετονιά του σε παραλιακό δρόμο στη Ντόχα. «Πολύ», απάντησε για να πει αμέσως μετά: «Λατρεύω το κρίκετ»!
Με έναν χρόνο να απομένει μέχρι την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου, η απάντηση του Μοχάμεντ μπορεί σίγουρα να προκαλεί ανησυχία στους διοργανωτές. Εξάλλου περίπου το 70% του πληθυσμού του Κατάρ αγαπά το κρίκετ.
Από την άλλη σε ένα βράδυ της Παρασκευής στο Aspire Park, που είναι γεμάτο με οικογένειες που απολαμβάνουν πικνίκ και τα παιδιά να παίζουν ποδόσφαιρο, ένας άλλος Μοχάμεντ έχει διαφορετική άποψη: «Είμαστε όλοι ενθουσιασμένοι και υποστηρίζουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Τα γήπεδα είναι καταπληκτικά». Ο Αιγύπτιος καθηγητής χημείας τονίζει ακόμα: «Όλοι οι Άραβες είναι περήφανοι. Πρόκειται ήδη για έναν θρίαμβο»!
Οι δύο Μοχάμεντ δείχνουν τη διαφορετικότητα στο Κατάρ. Αντικατοπτρίζουν την ποικιλομορφία και τους διαχωρισμούς – εθνικότητας, πολιτισμού και αθλητισμού – σε αυτό το κράτος του Κόλπου των 2,6 εκατομμυρίων, όπου το 95% του ενεργού πληθυσμού είναι ξένοι. Για τους κατοίκους του Κατάρ και τους αραβόφωνους στην πλειοψηφία τους υπάρχει περηφάνια και ενθουσιασμός για αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο. Το πρώτο στην περιοχή.
Όμως για τους χαμηλόμισθους εργάτες, κυρίως από τη Νότια Ασία, η κατάσταση είναι διαφορετική: είναι ένας συνδυασμός έλλειψης ενδιαφέροντος, έμφασης στα παραπάνω χρήματα που μπορεί να πάρουν από δουλειές αλλά και το γεγονός πως ξέρουν ότι ακόμα και να θέλουν να δουν έναν αγώνα δεν αντέχουν οικονομικά να το πράξουν.
Φιλοδοξία, πλούτος και αντιδράσεις
Το μικρό μέγεθος του Κατάρ – οι διοργανωτές το έχουν αποκαλέσει το «πιο συμπαγές Παγκόσμιο Κύπελλο» – γίνεται εμφανές όταν προσεγγίζει κανείς από ψηλά τη Ντόχα.
Σε λίγα μόλις λεπτά περνάει κανείς μπροστά από το στάδιο Al Bayt, στη συνέχεια εμφανίζεται το στάδιο Lusail, σαν ένα γιγάντιο ψάθινο καλάθι και μετά μπορεί να δει το Ras Abu Aboud, ένα στάδιο κατασκευασμένο εν μέρει από κιβώτια εμπορευμάτων, που θα να αποσυναρμολογηθεί μετά το πέρας του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Η θέα από ψηλά αναδεικνύει επίσης τη φιλοδοξία και τον πλούτο του Κατάρ: επτά στάδια, ένα νέο αεροδρόμιο, δρόμοι, ένα σύστημα μετρό και εκατοντάδες ξενοδοχεία. Το 2017, ο Υπουργός Οικονομικών του Κατάρ είχε πει ότι η χώρα ξοδεύει 500 εκατομμύρια δολάρια την εβδομάδα σε κατασκευές που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Το πιο απομακρυσμένο στάδιο από τη Ντόχα – μόλις 30 λεπτά με το αυτοκίνητο – είναι το Al Bayt. Μια κατασκευή σχεδιασμένη σαν νομαδική σκηνή. Σαν σκηνή Νομάδων. Το μόνο άλλο κτίριο που θα δει κανείς είναι ένα McDonald's, χτισμένο στο ίδιο στυλ με το στάδιο.
Οι τιμές των εισιτηρίων δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Η FIFA όμως ήδη πούλησε πακέτα φιλοξενίας που ξεκινούν από 705 δολάρια για έναν αγώνα πρώτου γύρου και φτάνουν στις 845.000 για ένα πακέτο 10 αγώνων σε ιδιωτική σουίτα. Η μόνη ομάδα εργαζομένων με χαμηλούς μισθούς που έχει ενθουσιασμό για το τουρνουά είναι αυτή των Κενυατών, που έχουν... τρέλα με την Premier League.
«Αγαπώ το ποδόσφαιρο. Θα ήθελα πολύ να δω τους παίκτες στην πραγματική ζωή και το πως είναι. Θα το έλεγα στα παιδιά μου όταν γίνω μεγάλος», δηλώνει ένας φύλακας σε ξενοδοχείο κορυφαίας κατηγορίας.
Γιατί όμως οι ομάδες διαμαρτύρονται για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ; Η απόφαση για το Κατάρ είχε ληφθεί τον Δεκέμβριο του 2010. Από τότε υπάρχει μία μεγάλη και συνεχιζόμενη διαμάχη που έχει να κάνει κυρίως με τα ανθρώπινα δικαιώματα και μετά ήρθαν τα εργασιακά και τις συνθήκες με τις οποίες φτιάχτηκαν οκτώ νέα στάδια.
Περισσότεροι από 6.500 μετανάστες εργάτες από την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές και τη Σρι Λάνκα είχαν πεθάνει στο Κατάρ σε ένα διάστημα δέκα ετών από τότε που η χώρα ανέλαβε το τουρνουά. Πολλοί από αυτούς τους θανάτους σχετίζονται με την εργασία σε υπερβολική ζέστη και σε κακές συνθήκες. Η Διεθνής Αμνηστία το αποκάλεσε «Παγκόσμιο Κύπελλο της Ντροπής» και ισχυρίστηκε ότι υπήρξαν περιπτώσεις καταναγκαστικής εργασίας και εκμετάλλευσης.
Το Κατάρ διαψεύδει όλους αυτούς τους ισχυρισμούς. Υποστηρίζει πως υπάρχει «σημαντική πρόοδος» λόγω ενός προγράμματος εργασιακής μεταρρύθμισης. Αυτό, ωστόσο, δεν κατάφερε να σταματήσει τις φωνές αλλά και τις πληροφορίες για τους τόσους θανάτους.
Οι μετανάστες αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού του Κατάρ. Η παρουσία τους και η συμβολή τους ήταν ζωτικής σημασίας για την κατασκευή των οκτώ νέων γηπέδων και άλλων εγκαταστάσεων για ένα τουρνουά που ξεκινάει σε λίγο περισσότερο από 14 μήνες. Το Κατάρ, με πληθυσμό κάτω των τριών εκατομμυρίων κατοίκων, στηρίζεται εδώ και πολύ καιρό σε ξένα εργατικά χέρια. Όμως οι συνθήκες εργασίας που υπάρχουν και η έλλειψη (ή και απουσία) των σωστών εργασιακών δικαιωμάτων προκαλούν ερωτηματικά, φωνές και επιφυλάξεις.
Ποιες Εθνικές ομάδες ή χώρες έχουν διαμαρτυρηθεί;
Η χώρα που έχει αντιδράσει περισσότερο στο Παγκόσμιο του Κατάρ είναι η Νορβηγία. Στη Νορβηγία μάλιστα ακόμα και κορυφαίες ομάδες της πρώτης κατηγορίας εκφράστηκαν αρνητικά για το τουρνουά στο Κατάρ και έχοντας τη στήριξη των οπαδών τους πρότειναν ακόμα και μποϊκοτάζ του θεσμού. Ο Τροντ Χάουκβικ, πρόεδρος της Οντ στην πόλη του Σκίεν, είχε πει στην Athletic τον Μάρτιο: «Όλα αυτά ξεπερνούν το ποδόσφαιρο. Αυτό έχει να κάνει περισσότερο με την ψυχή του ποδοσφαίρου».
Τον Ιούνιο - και ενώ διακυβεύονταν η πρόκριση - είχε γίνει επίσημη ψηφοφορία σχετικά με το εάν η Νορβηγία έπρεπε να μποϊκοτάρει ή όχι το Παγκόσμιο στο Κατάρ. Όμως μόνο 121 από τους 489 αντιπροσώπους του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου της νορβηγικής Ομοσπονδίας στήριξαν αυτήν την πρόταση. Όλο αυτό το διάστημα, οι παίκτες της Εθνικής ομάδας της χώρας, που θα ήταν αυτοί που θα αγωνίζονταν στο Κατάρ εάν κατάφερναν να προκριθούν, συνέχιζαν να στέλνουν τα μηνύματά τους και να εκφράζουν τις θέσεις τους.
Φορούσαν μπλουζάκια με το σύνθημα «Ανθρώπινα δικαιώματα, εντός και εκτός γηπέδου». Τα φόρεσαν πριν από τον πρώτο τους προκριματικό αγώνα για το Παγκόσμιο Κύπελλο τον Μάρτιο και υπήρχε ένα πανό που κρατούσαν οι παίκτες που έγραφε: «Δίκαιο παιχνίδι για τους μετανάστες». Αυτό συνέβη πριν αντιμετωπίσουν την Ολλανδία. Οι οπαδοί της Νορβηγίας επίσης είχαν τα δικά τους πανό διαμαρτυρίας στις κερκίδες. Και δεν ήταν οι μόνοι που το έκαναν αυτό.
Οι Δανοί, γείτονες των Νορβηγών, κράτησαν επίσης παρόμοια στάση για ένα διάστημα τουλάχιστον 12 μηνών σε σχέση με το Μουντιάλ του Κατάρ. Ο προπονητής της Εθνικής ομάδας, Κάσπερ Χιούλμαντ, είχε πει ευθέως πως όποιος παίκτης αρνηθεί να παίξει στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ (εφόσονπροκρινόταν φυσικά η Δανία) θα είχε την υποστήριξή του και τον Μάρτιο οι παίκτες της Δανίας έκαναν ζέσταμα για τον πρώτο τους εντός έδρας προκριματικό εναντίον της Μολδαβίας φορώντας μπλουζάκια που έγραφαν το εξής: «Το ποδόσφαιρο υποστηρίζει την αλλαγή».
Νωρίτερα φέτος η ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Σουηδίας ακύρωσε τον προγραμματισμό της για να βρεθεί η ομάδα σε προπονητικό κέντρο του Κατάρ (τον μήνα Ιανουάριο). Και αυτό αφότου αρκετοί σουηδικοί σύλλογοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Κατάρ. Αντίθετοι με το Παγκόσμιο έδειξαν και οι Γερμανοί και Ολλανδοί. Οι Γερμανοί παίκτες παρατάχθηκαν στο γήπεδο πριν από τον προκριματικό αγώνα με την Ισλανδία φορώντας μπλουζάκια που έγραφαν: «Ανθρώπινα δικαιώματα».
Οκτώ «οιωνοί» που στέφουν παγκόσμια πρωταθλήτρια την Αργεντινή!
Η επιστροφή του Καναδά σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου μετά από 36 ολόκληρα χρόνια έγινε δεκτή με χαμόγελα και αναρωτήσεις τύπου «βρε λες να;» στο Μπουένος Άιρες και τις υπόλοιπες πόλεις της Αργεντινής. Ο Αλέξανδρος Λοθάνο γράφει…
Την (πρώτη και) τελευταία φορά που ο Καναδάς έδωσε το παρών σε Μουντιάλ, το 1986 στο Μεξικό, η κούπα κατέληξε στην Αλμπισελέστε, με ήρωα τον αξέχαστο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα!
Από τότε, η Αργεντινή δεν έχει πανηγυρίσει ξανά την κατάκτηση άλλου παγκόσμιου τίτλου, παρ’ ότι βρέθηκε σε δύο ακόμα τελικούς, τους οποίους έχασε στις λεπτομέρειες, αμφότερους από την Γερμανία: 1-0 με πέναλτι - φάντασμα το 1990 και 1-0 στην παράταση το 2014.
Αυτός, όμως, είναι μόλις ένας από τους συνολικά οκτώ «οιωνούς» που θα στέψουν παγκόσμια πρωταθλήτρια την παρέα του Λιονέλ Μέσι σε λιγότερους από οκτώ μήνες από τώρα στα γήπεδα του Κατάρ, λίγες ημέρες πριν από τα (επόμενα) Χριστούγεννα. Έχουμε και λέμε (για τους άλλους επτά)…
Αρχηγός της Αργεντινής το 1986 ήταν ο (ταλαντούχος) κύριος με το «10» στην πλάτη. Τότε ο Μαραντόνα, τώρα ο Λιονέλ Μέσι. Συν τοις άλλοις, το 1986 ο Ντιεγκίτο είχε συμπληρώσει δύο σεζόν που είχε φύγει από την Μπαρτσελόνα και στο Μουντιάλ ο Λέο επίσης θα έχει κλείσει (επί της ουσίας) δύο σεζόν που αποχαιρέτησε το «Καμπ Νόου».
Ο προπονητής της Αργεντινής το 1986 ήταν ο Κάρλος Μπιλάρδο, ο οποίος έχει γενέθλια την 16η ημέρα του μήνα, έχοντας γεννηθεί σε έτος που τελειώνει σε 8 (16 Μαρτίου 1938) Ο προπονητής της Αργεντινής τώρα είναι ο Λιονέλ Σκαλόνι, ο οποίος επίσης έχει γενέθλια την 16η ημέρα του μήνα, έχοντας γεννηθεί σε έτος που τελειώνει σε 8 (16 Μαΐου 1978).
Ως ποδοσφαιριστής, ο Μπιλάρδο έπαιξε μεταξύ άλλων στην Εστουδιάντες και τη Ντεπορτίβο Εσπανιόλ. Ως ποδοσφαιριστής, ο Σκαλόνι έπαιξε επίσης (και μεταξύ άλλων) στην Εστουδιάντες, αλλά και στην… ισπανική (αυτό σημαίνει Εσπανιόλ) Ντεπορτίβο Λα Κορούνια!
Ως προπονητής σε συλλογικό επίπεδο, ο Μπιλάρδο εργάστηκε μόνο σε μια ισπανική ομάδα, την Σεβίλλη. Ως προπονητής σε συλλογικό επίπεδο, ο Σκαλόνι έχει εργαστεί προς το παρόν μόνο σε μια ισπανική ομάδα. Ποια; Ακριβώς, το βρήκατε, την Σεβίλλη, ως βοηθός του Χόρχε Σαμπαόλι!
Ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Αργεντινής το 1986 ήταν ο γνωστός και μη εξαιρετέος Χούλιο Γροντόνα, γεννημένος μήνα Σεπτέμβριο (18 Σεπτεμβρίου 1931). Πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Αργεντινής τώρα είναι ο Κλαούντιο Τάπια, επίσης γεννημένος μήνα Σεπτέμβριο (22 Σεπτεμβρίου 1967).
Το 1986, το «Σάντσεθ Πιθχουάν» φιλοξένησε τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, στον οποίο η Στεάουα νίκησε την Μπαρτσελόνα με 2-0 στα πέναλτι (0-0 κανονική διάρκεια και παράταση). Έκτοτε, το γήπεδο της Σεβίλλης δεν φιλοξένησε άλλον τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης μέχρι… φέτος, όταν και θα φιλοξενήσει τον τελικό του Europa League, στον οποίο ενδέχεται να δώσει και πάλι το παρών η Μπαρτσελόνα!
Τελευταίος ποδοσφαιρικός, αλλά επίσης σημειολογικός οιωνός; Το τελευταίο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα που κατέκτησε η Αργεντινή σε οποιαδήποτε ηλικιακή κατηγορία ήταν το Κ20 το 2007. Που διεξήχθη εκείνο το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα; Στον… γούρικο Καναδά!
Υπάρχουν, όμως, και συμπτώσεις - οιωνοί μακριά από την μπάλα, οι οποίες επιτρέπουν στους πιο προληπτικούς να κάνουν (ρεαλιστικά;) όνειρα που περιλαμβάνουν τον Μέσι να σηκώνει το Άγιο Δισκοπότηρο του παγκοσμίου ποδοσφαίρου.
Το 1986, στις κινηματογραφικές αίθουσες βγήκε το «Top Gun» με τον Τομ Κρουζ. Και το 2022, θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες το «Top Gun: Maverick» με τον Τομ Κρουζ, σίκουελ της προαναφερθείσας ταινίας.
Τελευταίος, αλλά σίγουρα όχι έσχατος και σε καμία περίπτωση ασήμαντος οιωνός. Στις 26 Απριλίου του 1986, ο πλανήτης συγκλονίστηκε από το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ, το οποίο είχε καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα και το περιβάλλον. Και, μετά από 36 χρόνια απόλυτης «σιωπής» για το συγκεκριμένο μέρος, το Τσέρνομπιλ είναι και πάλι στην επικαιρότητα, και πάλι για λάθος (και πολύ, πολύ θλιβερούς) λόγους…
Πώς επηρεάζονται πρωταθλήματα και Champions League;
Από την πρώτη στιγμή της ανάθεσής του Μουντιάλ στο Κατάρ, το πιο εύλογο ερώτημα σε συλλόγους, λίγκες, παίκτες, προπονητές και φιλάθλους ήταν ένα: πώς θα χωρέσει ομαλά ένα Παγκόσμιο Κύπελλο μεσούσης της σεζόν; Άπαντες, πλέον, καλούνται να προσαρμοστούν σε άλλη μία εντελώς πρωτόγνωρη ιστορικά αγωνιστική περίοδο, πάνω που... καλά-καλά είχαμε επιστρέψει στην κανονικότητα μετά τις μεταβατικές σεζόν 2019-2020 και 2020-2021 εν καιρώ πανδημίας.
Οι ποδοσφαιριστές θα πρέπει να συμβιβαστούν με την ιδέα του συμπιεσμένου καλενταριού. Όσοι ειδικά αγωνίστηκαν το περασμένο καλοκαίρι σε Euro-Copa America ή πριν από περίπου δύο μήνες στο Copa Africa, τότε θα συνεχίσουν στα «κόκκινα» μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού του 2023. Για να καταστεί εφικτό το πλάνο του χειμερινού Μουντιάλ, οι λίγκες βάζουν... νερό στο «κρασί» τους και αρχίζουν νωρίτερα τα πρωταθλήματα μέσα στον Αύγουστο, διακόπτοντας τον Νοέμβριο κι επαναξεκινώντας είτε μετά τα Χριστούγεννα είτε στις αρχές του 2023. Ανάλογη και η καθυστέρηση της λήξης τους, που θα πάρει παράταση για τα τέλη Μαΐου ή τις αρχές Ιουνίου.
Ας δούμε συγκεκριμένα τις αλλαγές και τις ημερομηνίες-κλειδιά στο ανανεωμένο καλεντάρι του Champions League και των πρωταθλημάτων, με οδηγό τις Top-5 λίγκες.
5-7 Αυγούστου: Σέντρα σε Premier League, Bundesliga, Ligue 1
12-14 Αυγούστου: Σέντρα σε La Liga, Serie A
6-7 Σεπτεμβρίου: Πρεμιέρα ομίλων Champions League
1-2 Νοεμβρίου: Λήξη ομίλων Champions League
12-13 Νοεμβρίου: Διακοπή πρωταθλημάτων
21 Νοεμβρίου: Πρεμιέρα Μουντιάλ
18 Δεκεμβρίου: Τελικός Μουντιάλ
26 Δεκεμβρίου: Επανέναρξη Premier League
28-29 Δεκεμβρίου: Επανέναρξη La Liga, Ligue 1
Ιανουάριος 2023: Επανέναρξη Serie A (δεν έχει ανακοινωθεί ακριβής ημερομηνία)
20 Ιανουαρίου: Επανέναρξη Bundesliga
14-15 Φεβρουαρίου: Νοκ-άουτ Champions League
27-28 Μαΐου: Λήξη Premier League, Bundesliga
4 Ιουνίου: Λήξη La Liga, Ligue 1
10 Ιουνίου: Τελικός Champions League
H «πρωτάρα» οικοδέσποινα και οι... ξεχασμένες
Aπό τις 32 ομάδες που θα βρεθούν στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 μόλις μία χώρα θα κάνει ντεμπούτο στη διοργάνωση και θα το καταφέρει... έμμεσα, καθώς θα είναι η «οικοδέσποινα» του θεσμού. Το Έθνος του Κατάρ 51 χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίηση του από το Ηνωμένο Βασίλειο (1971) θα βρεθεί για πρώτη φορά στους ομίλους της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής «γιορτής». Οι Καταριανοί διεκδίκησαν σε έντεκα διαδοχικές προκριματικές διαδικασίες την είσοδο τους στην τελική φάση ενός Μουντιάλ από το 1978 μέχρι το 2018, χωρίς όμως επιτυχία.
Στο Κατάρ θα υπάρχει μια «Σταχτοπούτα» και τουλάχιστον μία... ξεχασμένη. O Καναδάς μετά από 36 χρόνια (1986) και το Μουντιάλ του Μεξικού θα βρεθεί και πάλι σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η ομάδα του Άγγλου τεχνικού, Τζον Χέρντμαν στην προτελευταία αγωνιστική των προκριματικών στη ζώνη της Βόρειας, Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής (CONCACAF) συνέτριψε με 4-0 τη Τζαμάικα και «κλείδωσε» την ιστορική της πρόκριση. Οι Καναδοί θα αγωνιστούν σε Μουντιάλ για δεύτερη φορά στην ιστορία τους μετά από οκτώ διαδοχικούς αποκλεισμούς στα προκριματικά.
Δύο ευρωπαϊκές χώρες που έχουν... ξεχάσει πως είναι να αγωνίζεσαι σε Μουντιάλ θα διεκδικήσουν την παρουσία τους στο Κατάρ τον ερχόμενο Ιούνιο. Η Σκωτία μετά την επανεμφάνιση της στο Euro 2020 μετά από 25 χρόνια «ψάχνει» την επιστροφή της σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου ύστερα από 24 χρόνια και το Μουντιάλ της Γαλλίας το 1998. Για να προκριθούν οι Σκωτσέζοι θα πρέπει να περάσουν τόσο το εμπόδιο της Ουκρανίας στα ημιτελικά των μπαράζ όσο και την Ουαλία, η οποία απέκλεισε την Αυστρία και περιμένει να μάθει την αντίπαλο της.
Εκτός από τη Σκωτία και η Ουκρανία θα διεκδικήσει την επανεμφάνιση της σε Μουντιάλ μετά από αρκετά χρόνια. Οι Ουκρανοί είχαν κάνει ντεμπούτο στην κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση στη Γερμανία το 2006, όπου είχαν καταφέρει να φτάσουν μέχρι τα προημιτελικά της διοργάνωσης, όμως στη συνέχεια αποκλείστηκαν τρεις διαδοχικές φορές στα προκριματικά. Φυσικά τη δεδομένη χρονική στιγμή το Μουντιάλ και εν γένει το ποδόσφαιρο είναι στον «πάτο» των σκέψεων των Ουκρανών πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ακόμα και των ίδιων των ποδοσφαιριστών λόγω της εισβολής των Ρώσων στην πατρίδα τους.
Ο τελευταίος χορός στη Μέση Ανατολή
Σχεδόν κάθε Μουντιάλ σηματοδοτεί και την υποστολή μίας (τουλάχιστον) ποδοσφαιρικής σημαίας. Αν δεν είναι η γιορτή του παγκόσμιου ποδοσφαίρου ο καλύτερος τρόπος να πεις το «αντίο» στο κοινό της χώρας σου ή στα επαγγελματικά γήπεδα, τότε ποιος είναι; Το 2006 ήταν ο Ζινεντίν Ζιντάν, με την πιο iconic αποχώρηση όλων των εποχών. To 2014 ήταν ο Μίροσλαβ Κλόζε ως πρωταθλητής Κόσμου. Ήταν επίσης ο Τσάβι, τον οποίο ακολούθησε το 2018 ο «διόσκουρός» του σε Ισπανία και Μπαρτσελόνα, Αντρές Ινιέστα. Κι αναπόφευκτα, το 2022 θα αποτελέσει την τελευταία μεγάλη διοργάνωση για την πιο ισχυρή ίσως «φουρνιά» παικτών που βρίσκονται στη δύση της (διεθνούς) καριέρας τους.
Το χειμερινό, εξωτικό (όσο κι αμφιλεγόμενο) Μουντιάλ του Κατάρ δεν θα μπορούσε να είναι πιο σημαδιακό ορόσημο για μια νέα εποχή στις εθνικές ομάδες. Χωρίς Κριστιάνο, χωρίς Μέσι, χωρίς Μόντρις, Κρόος ή Λεβαντόφσκι.
Ασφαλώς, το δίδυμο Κριστιάνο-Μέσι βρίσκεται στο επίκεντρο. Κατά συντριπτική πιθανότητα, θα παίξουν το τελευταίο Μουντιάλ της καριέρας τους. Όσο κι αν αψήφησαν τον χρόνο επεκτείνοντας τον μύθο τους, μοιάζει δύσκολο να βρίσκονται ακόμα και στο επόμενο μεγάλο τουρνουά της κάθε ηπείρου (2024). Τι απομένει; Ένας τελευταίος χορός για το απόλυτο «άγιο δισκοπότηρο». Το μόνο που λείπει από το παλμαρέ και των δύο.
Ο CR7 δεν έχει αφήσει κάποια άλλη εκκρεμότητα στο διεθνές ποδόσφαιρο. Είναι ο απόλυτος γητευτής του, ο Νο1 σκόρερ στην ιστορία των εθνικών ομάδων και εδώ και λίγο καιρό ο Νο1 σκόρερ της ποδοσφαιρικής ιστορίας σε επίσημους αγώνες. Γιγάντωσε την κληρονομιά του με το Euro του 2016 και τώρα ετοιμάζεται να διαβεί το... θεόκλειστο κλαμπ των παικτών με παρουσία και λεπτά συμμετοχής σε πέντε Παγκόσμια Κύπελλα. Μοναδικοί πριν από αυτόν ο Λόταρ Ματέους και δύο Μεξικανοί θρύλοι, ο Ράφα Μάρκεθ και ο Αντόνιο Καρμπαχάλ. Ο ίδιος ο Πορτογάλος σούπερ σταρ δεν έχει ανακοινώσει κάτι επίσημο. Κανείς δεν αμφισβητεί τη δίψα του για νέα κεφάλαια. Ωστόσο, μόνο και μόνο η υποψία ότι τα τρία παιχνίδια του ομίλου κι όσα ενδεχομένως προκύψουν στα νοκ-άουτ είναι τα τελευταία της καριέρας του με την Πορτογαλία, είναι ικανός λόγος για να σε «καθηλώσει» μπροστά από την οθόνη σου.
Στην ίδια παραπάνω κατηγορία με τα πέντε Μουντιάλ θα προστεθούν άλλοι τρεις παίκτες. Οι Μεξικανοί, Οτσόα και Γκουαρδάδο, και ο έτερος υποψήφιος GOAT. Ο Λιονέλ Μέσι είναι δύο χρόνια μικρότερος από τον Κριστιάνο, ωστόσο, μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του φανέρωσε επίσης διάθεση για απόσυρση. Πρώτα, όμως, μένει η αποστολή της ποδοσφαιρικής ζωής του. Το Μουντιάλ του Κατάρ είναι δεδομένα η τελευταία του ευκαιρία να σηκώσει το ασημικό που θα τον αναγάγει στο πάνθεον, πάνω κι από τον ίδιο τον «Θεό» Μαραντόνα. Οι συνθήκες μοιάζουν πιο ιδανικές από ποτέ, μετά από δεκαετίες η εθνική Αργεντινής αποπνέει υγεία και σταθερότητα, μεταφέροντας αυτό το συναίσθημα στον ηγέτη της που όταν φοράει τη γαλανόλευκη φανέλα αφαιρεί μονομιάς τα «βάρη» που κουβαλά σε συλλογικό επίπεδο. Στο ιδανικό σενάριο που η Αλμπισελέστε φτάσει στην κορυφή του κόσμου, ο Λέο την επομένη κιόλας του τελικού λογικά θα αποσυρθεί από την εθνική, αλλά θα έχει μεθύσει τους συμπατριώτες του για μια αιωνιότητα.
Όσο ο Μέσι θα ζυγίζει τις επιλογές του, καθώς ούτε στη δική του περίπτωση γνωρίζει κανείς με βεβαιότητα το μέλλον του, ένας πιστός συνοδοιπόρος θα έχει κλείσει οριστικά το κεφάλαιό του στην εθνική Αργεντινής. Ο Άνχελ Ντι Μαρία ανακοίνωσε πως το Μουντιάλ του Κατάρ είναι ο δικός του τελευταίος χορός με το εθνόσημο, έχοντας δώσει ήδη το τελευταίο του παιχνίδι σε αργεντίνικο έδαφος. Όπως και στην περίπτωση του καλού του φίλου, Λέο, ο «ήρωας» του τελικού του Copa America ευελπιστεί επίσης να πει το «αντίο» αφού σηκώσει στον ουρανό της Ντόχα το «Ζιλ Ριμέ». Ίσως και πάλι με ένα δικό του καθοριστικό γκολ.
Τελευταία «παράσταση» θα είναι για τον Γκάρεθ Μπέιλ. Η Ουαλία παραμένει «ζωντανή» κι απέχει ένα βήμα από την πρόκριση σε Παγκόσμιο Κύπελλο για δεύτερη φορά στην ιστορία και πρώτη μετά από 64 ολόκληρα χρόνια. Επομένως, το γκολφ μπορεί να περιμένει μερικούς μήνες. Ο Ουαλός σούπερ σταρ δεν αποκλείεται να ρίξει τους τίτλους τέλους γενικά στην καριέρα του μετά το Μουντιάλ, γι' αυτό και είναι αποφασισμένος μόλις αποχωρήσει και τυπικά από τη Ρεάλ Μαδρίτης το ερχόμενο καλοκαίρι να υπογράψει συμβόλαιο σύντομης διάρκειας σε άλλον σύλλογο για να κρατήσει τη φόρμα του. Όλα αυτά σε περίπτωση που οδηγήσει πρώτα τους Δράκους στον πιο ιστορικό θρίαμβο, τη νίκη δηλαδή απέναντι στον νικητή του Σκωτία-Ουκρανία τον προσεχή Ιούνιο.
Το δίδυμο-ραχοκοκαλιά της Ρεάλ Μαδρίτης ετοιμάζεται επίσης για την «αυλαία» στο διεθνές σκηνικό. Τόνι Κρόος, Λούκα Μόντριτς, αμφότεροι φιναλίστ στα τελευταία δύο Μουντιάλ αντίστοιχα, ο πρώτος κατακτητής το 2014. Ο Κροάτης 16 χρόνια αφότου συστήθηκε στο ευρύ κοινό στα γήπεδα της Γερμανίας, ο Γερμανός στο τέταρτο σερί τουρνουά της καριέρας του, έστω κι αν η ηλικία του θα του επέτρεπε σε διαφορετική περίπτωση να κυνηγήσει και το Μουντιάλ της Βόρειας Αμερικής. Ωστόσο, οι δυο τους φαίνεται πως θα τραβήξουν γραμμή στην πορεία τους στον θεσμό, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι θα αποσυρθούν γενικά από τις εθνικές τους ομάδες.
Και η λίστα των θρύλων που βαδίζουν προς το τελευταίο τους (πιθανότατα) Μουντιάλ δεν σταματάνε εδώ. Λουίς Σουάρες, Καρίμ Μπενζεμά και Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι θα είναι 39 και 38 ετών αντίστοιχα στο Μουντιάλ του 2026. Ο Μάνουελ Νόιερ θα είναι 40, αν και για τερματοφύλακα απαγορευτική και ασυνήθης ηλικία για τερματοφύλακα. Θα βάλει πλώρη κάποιος/οι εξ αυτών να προσεγγίσουν τα δεύτερα άντα παίζοντας στην ύψιστη ποδοσφαιρική διοργάνωση;
Κι από την άλλη, υπάρχει ο Νεϊμάρ. Σε μία από τις πρόσφατες συνεντεύξεις του, ο δεύτερος all-time σκόρερ της Σελεσάο είχε δηλώσει ότι το Μουντιάλ του 2022 θα είναι το τελευταίο της καριέρας του. Δήλωση που αργότερα ανακάλεσε, «θολώνοντας» ξανά το τοπίο για το αν ετοιμάζεται να κλείσει το κεφάλαιο «εθνική» στην καριέρα του. Το κίνητρο, βέβαια, υπάρχει, πιο «καυτό» από ποτέ. Χρειάζεται άλλα έξι γκολ για να ισοφαρίσει κι επτά για να ξεπεράσει τον Πελέ στην κορυφή των all-time σκόρερ. Πόσο κοντά θα φτάσει στον στόχο στο Κατάρ;
Πηγές: Guardian, The Times, New York Times
Built with Shorthand